Monumenten

Het Geniemonument
Op het gevechtsveld zijn er altijd genisten in de frontlinie te vinden; zij banen immers de weg voor andere eenheden. Sodeju! Het werk van genisten is gevaarlijk en verliezen zijn daarmee onvermijdelijk. Daarvan getuigen de verhalen over verschillende conflicten, van Rotterdam 1940 tot de inzet in Afghanistan. Het Geniemonument op de Van Brederodekazerne is dé centrale plaats om gesneuvelde genisten te herdenken en een moment stil te staan bij de grote risico’s die met het werk gepaard gaan. Het monument staat voor trouw, voor eer en voor de waarden van ons regiment. Het herinnert genisten aan hun keuze voor het vak en aan wat het kan betekenen om militair te zijn.

Het centrale Geniemonument op de Van Brederodekazerne te Vught (foto: JB Strijk). 

De voorgeschiedenis
Het huidige Geniemonument heeft een lange voorgeschiedenis. Het eerste monument voor de genie stond op de Kromhoutkazerne in Utrecht. Prins Bernhard onthulde dit tijdelijke monument ter gelegenheid van het 200-jarig bestaan van het regiment; precies op 15 mei 1948. In feite was het niet meer dan een plaquette met daarop de tekst “In vertrouwen op het tot stand komen van een waardig gedenkteken, herdenkt het Wapen der Genie in dankbaarheid en met ere zijn gevallenen.” De plaquette werd bevestigd op de restanten van een bestaand monument dat in 1923 ter ere van de dragers van de Militaire Willems-Orde was opgericht. Bij de verhuizing van de genie vanuit de Kromhoutkazerne in 1949 raakte de plaquette helaas zoek en is nooit meer boven water gekomen.

Het eerste Geniemonument op de Kromhoutkazerne in Utrecht, oorspronkelijk een monument voor genisten met een Militaire Willemsorde (foto: Utrechts Archief). 

Het Indië-monument
Het nieuwe monument zou lang op zich laten wachten; vooral de locatie hield de gemoederen bezig. Werd het Wezep of Vught? Dit onderwerp stond jarenlang op de agenda van de Wapentraditieraad, maar een besluit bleef uit. Intussen kwam er wel een monument voor de Indiëgangers tot stand. Beeldhouwer C. Stauthamer vervaardigde een plaquette voor de genisten die tijdens de koloniale oorlog met Indonesië sneuvelden. Deze plaquette kreeg in 1952 een plek op de appèlplaats van de Koning Willem I-kazerne in ’s-Hertogenbosch. Later verhuisde het monument naar de Frederik Hendrikkazerne in Vught, en ten slotte kreeg het een plaats in de gedenktuin van het Geniemuseum.

Het Indië-monument in de gedenktuin van het Geniemuseum. 

Praktische oplossing
Genisten zijn praktisch van inslag, en dat bleek ook uit de oplossing van de impasse rond het Geniemonument. Het monument kwam niet in Wezep en ook niet in Vught, maar op beide locaties. Er werd namelijk gekozen voor een mobiel monument: een gedenkboek met de namen van alle gevallen genisten, geplaatst in een glazen kast. Dit besluit viel in de jaren tachtig van de vorige eeuw omdat 101 Geniegevechtsgroep toen in Wezep zat. Om het nog makkelijker te maken, werd besloten het mobiele monument gelijk in tweevoud uit te voeren; een exemplaar voor Wezep en een voor Vught. Waar om moeilijk doen als het ook makkelijk kan.

Toch naar Vught
In 2000 verhuisde het regimentscommando, en daarmee de regimentszetel en het vaandel, van Wezep naar Vught. Hierdoor kwamen beide mobiele monumenten bij elkaar op één kazerne. In 2007 kwamen oude plannen van kolonel b.d. Chris Weber voor een groot monument weer op tafel, en vormden de basis voor het huidige Geniemonument. In mei 2009 werd het monument onthuld. Zelfs bij de genie heeft goed werk tijd nodig. Het tekstbord verklaart de symboliek achter de elementen van het Geniemonument: Het banen van de weg. Sodeju!

“Dit centrale geniemonument is opgedragen aan allen die bij het Regiment Genietroepen hebben gediend, in het bijzonder aan hen die tijdens missies het hoogste offer hebben gegeven. Vandaar de lange weg die tussen restanten van obstakels doorgaat. Een weg die leidt door een massieve muur, die verder gaat door de openingen in die muur. De openingen vormen samen het internationaal bekende genieteken. De losstaande wanden bij de muur, symboliseren enerzijds bescherming die de genie zelf nodig heeft maar aan anderen ook biedt, anderzijds hindernissen die kunnen worden omtrokken.” – Gerben Klinkenberg

Missing Link(s)
Dit kleine monument is feitelijk het internationaal bekende genieteken. Het ontbrekende deel in het Geniemonument. Ze worden geplaatst op de hoofdlocatie van alle parate genie-eenheden . Hiermee wordt de verbondenheid van de genie-eenheden met het Regiment Genietroepen aangegeven. Het biedt de afzonderlijke eenheden en regimentsleden een plek om op een zelf gekozen tijdstip, bij de eenheid en op geheel eigen wijze, belangrijke momenten te her- of te gedenken.

Het monument Missing Link bij 11 Pantsergeniebataljon in Wezep (foto: Jan Wolterink). 

De herdenkingswand
Uiteindelijk heeft ‘deze reis van het monument’ er ook toe geleid dat er in het Geniemuseum een herdenkingswand is opgericht, met daarop de namen van genisten die een dapperheidsonderscheiding  of een regimentswaardering hebben ontvangen.

De herdenkingswand in de centrale hal van het Geniemuseum.