De sappeur

De sappeur was vroeger gespecialiseerd grondwerker. Zijn werkterrein lag rond een belegerde vesting. Sappeurs groeven loopgraven en tunnels.

Sapperen en mineren

Sapperen (saper) komt uit het Frans en betekent ‘ondergraven’. Dat is precies was sappeurs deden. Terwijl bovengronds de artillerie op de vesting inbeukte, gingen de sappeurs ondergronds ten aanval. Eerst groeven ze een ‘sappe’ (een overdekte loopgraaf) naar de vestingwal. Vervolgens probeerden ze een diepere mijngang tot onder de wal te graven. Waren ze eenmaal zo ver, dan kwamen de mineurs naar voren. Zij legden een zware mijn onder de wal. De ontploffing moest een gat in de wal slaan. Voor de infanterie was dat het sein om de aanval in te zetten op de bres.

Bij kaarslicht

De verdediger liet dat niet zomaar gebeuren. Een bres in de wal betekende vaak het begin van het einde. Dus zij groeven op hun beurt ‘tegenmijnen’ om de aanvallende sappeurs te onderscheppen. Als de tunnels elkaar kruisten, was het man-tegen-man. Dan gingen de sappeurs van beide partijen elkaar bij kaarslicht te lijf met pikhouwelen en schoppen. Deze manier van vechten beleefde een opleving in de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Op sommige plaatsen aan het front vond diep onder de loopgraven een geheime ‘mijnenoorlog’ plaats. De bedoeling was om onder de vijandelijke stellingen een enorme mijn tot ontploffing te brengen. Op de voormalige slagvelden in België en Frankrijk zijn nu nog enorme kraters te vinden. Vooral de Britse sappers waren zeer bedreven in deze ondergrondse oorlogvoering.

Mijnwerkers

Het zal niet verbazen dat sappeurs vroeger vaak mijnwerkers waren. Zij kenden het vak en de zware omstandigheden in de donkere, bedompte gangen. Ook het Nederlandse leger rekruteerde in het verleden sappeurs in Limburg en in de streek rond Luik (de Luikerwalen). Daar waren veel mijnen te vinden.

Sappeurs van nu

Sapperen doet de genie niet meer. Toch bestaan de sappeurs nog. Maar tegenwoordig zijn zij belast met algemene genietaken. Daarnaast steunen de sappeurs binnen de geniegroep de mineurs en de pontonniers.